25 jaar geleden: de overwinning van Mazda op Le Mans

• Historische zege van Mazda 787B in 1991 blijft race- en rotatiemotorfans fascineren
• Mazda nog steeds enige Aziatische merk dat Le Mans wist te winnen en enige winst met een niet-zuigermotor

Nu veel racefans weer uitkijken naar a.s. zaterdag, wanneer de 24 Uur van Le Mans van start gaat, zullen ook velen zich het historische resultaat van precies 25 jaar herinneren. Op 23 juni 1991 om ongeveer 16.00 uur viel de zwart-wit geblokte vlag voor de winnaar van de editie van dat jaar. Het was voor de auto met nummer 55, met zijn opvallende oranje-groene kleuren en de onmiskenbaar schreeuwende vierschijfs-rotatiemotor. Na ongeveer 21 uur in de race en na een lange strijd met de favoriete Mercedessen en Jaguars nam de Mazda 787B voor de eerste keer de leiding. Het was een plek in de race die de outsider niet meer zou prijsgeven: drie uur later reed Johnny Herbert, tegen alle verwachtingen in, de Mazda triomfantelijk over de finish ten overstaan van 250.000 toeschouwers.

Mazda is uiteraard nog steeds nauw betrokken bij de autosport van vandaag de dag, zoals bij diverse MX-5 raceseries in Europa, maar ook bij initiatieven als het onlangs geïntroduceerde ‘Friends of MX-5’ programma, een platform voor liefhebbers van Mazda om de passie voor hun merk te delen, in het bijzonder als het gaat om de iconische roadster MX-5. Friends of MX-5 biedt speciale voordelen en acties, waaronder een ‘once-in-a-lifetime experience’ in de vorm van de kans om in een Mazda MX-5 ND Cupauto te racen, later dit jaar tijdens de Mazda Global MX-5 Cup finale in Laguna Seca, Californië. De gelukkigen komen uit de nationale competities met de MX-5, de online MX-5 wedstrijden op het iRacing platform en uit de winnaars van het simulatorracen op Mazda evenementen. De MX-5 is als meest geracete productieauto ter wereld inderdaad uniek en belichaamt de geest van de onderscheidende autosportgeschiedenis van Mazda, waaronder successen als de overwinning van de 787B in 1991.

De winst van Mazda in Le Mans is nog steeds de eerste en enige overwinning door een Aziatische autofabrikant in deze jaarlijkse race, 's werelds oudste en nog steeds bestaande endurancerace (voor het eerst gehouden in 1923) en algemeen beschouwd als de moeilijkste in zijn soort. Het was ook de enige overwinning voor een auto met een motor zonder zuigers. Nog indrukwekkender dan de specificaties van de R26B rotatiemotor van de 787B, met perifere poortinjectie, drie bougies per rotor en een vermogen van 522 kW / 710 pk bij 9.000 t/min, was de betrouwbaarheid en de snelheid, vooral in de bochten, in handen van het coureurstrio, de Brit Johnny Herbert, de Duitser Volker Weidler en de in Luxemburg geboren Bertrand Gachot.

Alle drie deelnemende Mazda's in dat jaar, twee nieuwe 787B’s en een 787 van het jaar daarvóór, voltooiden de race en finishten op respectievelijk de eerste, zesde en achtste plaats overall. Van de 38 gekwalificeerde auto’s wisten slechts negen anderen de race officieel af te ronden. Nadat de winnende motor na afloop van de race voor inspectie volledig uit elkaar was gehaald constateerden de ingenieurs van Mazda dat de R26B in zo'n goede staat was dat hij zonder problemen nog een 24-uurs race zou kunnen rijden. De winnende 787B reed zonder enig mankement 362 ronden (4932,64 km) met een gemiddelde snelheid van 205,4 km/u, tot aan het zwart-wit geblokt.

Auto nummer 55 ging het jaar daarna met pensioen vanwege de gewijzigde regels en staat sindsdien in het Mazda Museum in Hiroshima. Met ingang van de editie van 1992 werd de cilinderinhoud beperkt, wat in feite het einde betekende van de rotatiemotor op Le Mans. Sindsdien is hij nog een paar keer van stal gehaald, zoals bij Le Mans 2011 ter gelegenheid van de 20e verjaardag van de legendarische overwinning en bij het Goodwood Festival of Speed (voor het laatst in 2015). Dergelijke gelegenheden werken als magneten voor de fans van het uitzonderlijke geluid van de auto, of ze het nu opnieuw horen of voor de eerste keer. Het is een geluid dat heden ten dage nog steeds resoneert met een bijna cult-achtige fascinatie onder race- en vooral rotatiemotorfans over de hele wereld.