Wie gevaccineerd is met een coronavaccin, kan toch nog Corona krijgen.. Een verpleger in Amerika werd toch nog ziek nadat hij 6 dagen ervoor het Pfizer-vaccin al had gehad (1). Hij kreeg rillingen, had koorts en spierpijn.

Een coronatest wees uit dat hij covid-19 had. Experts zijn niet verbaasd. Het is dus erg belangrijk dat u en uw personeel er van doordrongen zijn dat we toch nog een hele tijd vast zitten aan de Coronamaatregelen d.w.z. we zullen ons netjes en voorkomend moet blijven gedragen voor een groot deel van dit jaar 2021. Wie weet dat het met mooier weer stukken makkelijker gaat worden qua besmettingsaantallen maar daar moeten we vooralsnog nog niet op rekenen en niet van uitgaan.

Wie een eerste dosis van het vaccin krijgt is dus niet meteen beschermd. Blijf dus op je hoede en blijf je dus netjes gedragen en houden aan de Coronamaatregelen. Deze maatregelen kunt u eenvoudig op internet vinden, maar een deel heb ik voor het gemak en om te helpen hier overgenomen van een overheidssite.
Kritische denkers kunnen natuurlijk tegenwerpen dat de verpleger mogelijk al besmet was voordat hij de vaccinatie kreeg maar ik verwacht dat u dat nu nog niet bedacht had en het is ook maar de vraag of dat van belang is. Immers volledige bescherming geeft de vaccinatie niet op individueel niveau en voorlopig al  helemaal niet op groepsniveau.

De Nederlandse maatregelen: basisregels voor iedereen
Controle over het virus krijgen we alleen als iedereen zich aan de volgende basisregels houdt:
Thuiswerken, hygiëneregels, regels voor afstand houden, het vermijden van drukte en het dragen van een mondkapje.

Werk thuis, tenzij het echt niet anders kan
•Waar thuiswerken niet mogelijk is, spreiden werkgevers de werktijden.
•Mijd de spits.
•Een instelling of bedrijf kan 14 dagen gesloten worden wanneer de GGD heeft geconstateerd bij bronen contactonderzoek dat de besmetting hier heeft plaatsgevonden.

Regels voor hygiëne:
•Was vaak uw handen
•20 seconden lang met water en zeep, daarna handen goed drogen.
•Voordat u naar buiten gaat, als u weer thuis komt, als u uw neus heeft gesnoten, en natuurlijk voor het eten en nadat u naar de wc bent geweest.
•Hoest en nies in de binnenkant van uw elleboog
•Gebruik papieren zakdoekjes om uw neus te snuiten en gooi deze daarna weg
•Was daarna uw handen.
•Schud geen handen

Regels voor 1,5 meter afstand houden
•Houd 1,5 meter afstand (2 armlengtes) van anderen
•Dit geldt voor iedereen: op straat, in winkels of andere gebouwen en op het werk.
•Mensen die samen op één adres wonen, hoeven geen 1,5 meter afstand te bewaren.
•Door 1,5 meter afstand te houden is de kans kleiner dat mensen elkaar besmetten.

Regels voor het vermijden van drukte
In groepen kan het virus zich makkelijk verspreiden, en het opsporen van bronnen en contacten is lastiger als grote groepen mensen bij elkaar zijn geweest. Als u ziet dat het lastig wordt om 1,5 meter afstand te  houden: ga weg. Wanneer groepsvorming de publieke gezondheid of de veiligheid in gevaar brengt, kunnen handhavers optreden.

Verplicht dragen van een mondkapje
Iedereen van 13 jaar en ouder is verplicht om in de volgende situaties een mondkapje voor publiek gebruik te dragen.
•In voor publiek toegankelijke gebouwen en overdekte gebieden (voor zover deze open zijn) zoals:
•Winkels, musea, gemeentehuizen, stations, vliegvelden, parkeergarages, benzinestations, etc
•Scholen wanneer mensen staan of lopen. Het mondkapje kan af wanneer mensen hebben plaatsgenomen op hun zitplaats.
•Bij de uitvoering van contactberoepen, zowel voor de dienstverlener als de klant.
•In het openbaar vervoer, in stations, op perrons en bij tram- en bushaltes.

Op deze plekken is het dragen van een mondkapje verplicht. U riskeert een boete van € 95 als u geen mondkapje draagt. Let op: van 15 december t/m mogelijk de komende weken(?) zijn veel locaties gesloten.

In de volgende situaties hoeft u geen mondkapje te dragen:
•In het zwembad in het water (maar in de kleedkamer en voor begeleiders buiten het water is een mondkapje wel verplicht).
•In een kerk, moskee of andere locaties van geloofsbelijdenis.
•Als u vanwege medische redenen of andere beperkingen het mondkapje niet kunt dragen.
•Als het mondkapje een goede en veilige uitoefening van werkzaamheden in het kader van beroep of bedrijf onmogelijk maakt.

De rest van de regels en adviezen kunt u makkelijk op internet opzoeken en probeer u met uw collega's er ook aan te houden. Het is niet slim om van uw garage een kerk of moskee te willen maken om onder de mondkapjesplicht uit te komen. Het is beter dat u met uw bedrijf en of medewerkers mondkapjes maakt of laat maken met een logo van de zaak er op. Twee vliegen in 1 klap. Geef vanuit het management het goede voorbeeld in het dragen maar ook in het niet aanraken, netjes opzetten en hygiënisch af doen van de kapjes.
En ook belangrijk voor de hygiëne en milieu: ze netjes weg te gooien en of door ze geregeld (en op tijd) te wassen.

Bij welke klachten moet u denken aan Corona:
•Klachten die kunnen wijzen op corona zijn neusverkoudheid, loopneus, niezen, keelpijn, hoesten, plotseling verlies van reuk of smaak, verhoging, koorts en benauwdheid.
•Laat u testen als u 1 of meerdere van deze klachten heeft. Blijf thuis tot de uitslag van de test bekend is. En ontvang geen bezoek. Als u ook koorts heeft of benauwd bent, dan blijven ook uw huisgenoten thuis tot de uitslag van de test bekend is. Hebben uw huisgenoten ook klachten? Dan laten zij zich ook testen.
•Als uit uw test blijkt dat u wel corona heeft, blijven u en uw huisgenoten thuis. U hoort van de GGD wat u en de mensen om u heen moeten doen. Meer informatie over de leefregels thuis en wat u moet doen als u corona heeft vindt u op de website van het RIVM.

Hoe nu om te gaan met het nieuws dat de vaccinatie op gang komt? 
Voorlopig zullen de mensen die in de zorg werken, ouderen en risicogroepen voorrang krijgen bij het  vaccineren en daar zijn ook goede redenen voor. U zult met uw medewerkers waarschijnlijk niet tot die  groepen behoren dus zult nog even (enkele maanden?) moeten wachten op uw vaccinatie en ook op toeloop van publiek of klanten vrees ik. Immers de meeste mensen zullen zich de komende maanden nog behoudend op moeten stellen is mijn verwachting. En als de overheid het beleid t.z.t. gaat versoepelen is het maar de vraag of de klanten uit uw doelgroep meteen naar u of uw bedrijf komen.

Medisch gezien zal ik u wat uitleg geven
Je bent niet meteen beschermd na de eerste prik van het PfizerBioNTech coronavaccin, waardoor je nog steeds risico loopt op covid-19. Daar zijn meerdere verklaringen voor. Het duurt 10 tot 14 dagen na de eerste prik van het vaccin vooraleer je antistoffen ontwikkeld hebt die bescherming bieden. Dit is gebleken uit  klinische studies. Van het Pfizer-BioNTech vaccin heb je in principe twee dosissen nodig en je bent pas na twee weken na de eerste dosis voor 92% beschermd (2). Pas zeven dagen na de tweede dosis loopt je bescherming op tot 94-95%. Dat betekent dat je vanaf twee weken na de eerste prik minder risico loopt op covid-19, maar dat risico is niet nul. In de eerste week na je eerste vaccinatie kan je dus nog heel goed de infectie oplopen. Beschermende preventieve maatregelen blijven daarom van belang!

In aansluiting op de inleiding van dit artikel is het volgende ook van belang voor de gedachtenvorming. Bij personen die gevaccineerd worden, wordt geen coronatest afgenomen. Het is dus niet uitgesloten dat ze op het moment van de prik al besmet waren en gewoon covid-19 ontwikkelen. Ook al hadden ze nog geen klachten t.t.v. de vaccinatie. Wanneer je besmet bent, duurt het immers enkele dagen vooraleer je symptomen ontwikkelt.

Conclusie
De coronavaccinatie wordt momenteel uitgerold in Nederland bij mensen die in de Coronazorg werken, in de zorg werken zoals huisartsen en bij risicogroepen zoals ouderen. Het is te simpel gedacht dat de vlaggen nu uitgehangen kunnen worden en dat mondmaskers en social distancing niet langer nodig zijn voor wie gevaccineerd is. Dat is helaas niet meteen het geval. Je bescherming begint pas twee weken na je eerste dosis goed te werken, en stijgt nog wat na je tweede prik. Voorlopig is het maar de vraag wanneer u en uw collega's aan de beurt zijn om een vaccinatie te mogen halen. Medisch commercieel gezien moet u de huidige stand van de Coronacrisis zo beschouwen dat u in mijn ogen verder moet gaan met het op een creatieve manier blijven communiceren op afstand. Om uw klanten te bereiken en te spreken te krijgen zult u per post, digitaal of telefonisch op ze af moeten stappen. Door met het beeldscherm of telefoon de klant te benaderen kunt u mogelijk werk ophalen en of een voertuig onder de aandacht brengen.

Wie weet hebben ze nog een klassieker in de garage staan waar u een mooi plan voor kunt schrijven om hem op te knappen of service te verlenen. Immers de meeste gewone auto's worden minder gebruikt en een beetje liefde voor de klassieker laat zich mogelijk vertalen in een goede opdracht voor uw bedrijf.

Pieter van der Werff

Bronvermelding:
(1)https://abcnews.go.com/Health/nurse-tests-positive-covid-19-shortly-vaccinated/story?id=74947995  
(2)Pfizer BioNTech Covid Vaccine

De ruimte van de ander?
Als je werkt heb je een rijk sociaal leven althans dat geldt voor de meeste beroepen. Mensen die met pensioen gaan hebben vaak last van het omschakelen naar een leven met minder of andere contacten en sommige echtscheidingen krijgen vorm op het moment van het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Ja, want je zit dan opeens in de ruimte van de ander. Soms letterlijk.

Toen de overheid de coronamaatregelen oplegde moesten de meeste mensen het sociale leven opnieuw uitvinden en werd het delen van de woonruimte een serieus item. Scholieren, werkende vaders en of moeders moesten afhankelijk van hun woonruimte soms vechten om een plek achter de computer of in de woonkamer of om een plek met privacy of stilte.

Coronaproof karakter?
Ook werd duidelijk dat mensen die toch al thuis zaten door ziekte, pensioen of ontslag meer aanspraak om zich heen kregen en  anderen juist onbewust opgezadeld zaten met meer aanspraak en onrust. De ene voelt zich beknot door de opgelegde beperkingen, terwijl de andere, zonder het te weten, al jaren Coronaproof leefde doordat hij of zij al meer alleen was door omstandigheden. En wie weet zich daarbij ook plezierig voelde zonder daar bewust over na te denken.

Is al dat reizen nu echt nodig voor werk en geluk?
De schoolreis in de 4e klas naar China is door de Corona vervlogen, het feestje van onze geslaagde neef gaat niet door, de vakantie's die mensen naar Bangkok hadden geboekt worden verruild voor een reis naar een zomerhuisje achter het strand aan de Oostzee omdat daar weinig Corona voorkomt en het er ook prachtig is en zo heeft iedereen in zijn omgeving wel voorbeelden van de veranderingen waar we nu met zijn allen door heen gaan. En wie weet is het niet slecht, niet voor het plezier, voor het milieu en ook leren we eens stil te staan bij alle verworvenheden van de moderne tijd. Willen we de hele wereld zien en worden we daar gelukkiger van dan van een vakantie in Europa? Moeten we onbeperkt vliegen zonder belasting te betalen op de kerosine  terwijl we krom liggen voor de auto. Is dat eerlijk?

Steun door het scherm
Onze kinderen hebben nu ten tijde van de Corona plezier van hun smartphone en laptop welke ze dan ook veelvuldig gebruiken. Ze slapen langer, zitten nog meer op hun scherm en gaan later naar bed. Of je dat nu wil of niet het is een feit. Ze hebben met deze  apparaten en door bijvoorbeeld te gamen (onze zoon) of te whatsappen (onze dochter) veel sociale contacten kunnen onderhouden en ook ik heb met de app en humorvolle appjes veel gehad aan de afleiding en relativering die dat kan bieden.

Duurt het lang?
Toch kwam er ergens een punt dat je ziet dat mensen het lang vinden duren en dat er een punt van irritatie gaat ontstaan. Hierna ontstaat een soort evenwicht en herijkt men zijn sociale gevoel aan de situatie van dat moment. Als je het afzet tegen wat mensen in WO-II hebben moeten meemaken valt dit reuze mee.

Rake klappen
Zakelijk gezien zijn er natuurlijk mensen en of groepen die rake klappen krijgen waaronder natuurlijk ook de automotive sector. Aan de andere kant dwingt het mensen en bedrijven om creatief te zijn en nu wordt vergaderen op afstand en thuiswerken opeens wel geaccepteerd. Dat scheelt veel nutteloos heen en weer rijden, veel tijd, veel verspeelde energie van mens en verkeer en biedt kansen aan bedrijven in de ICT maar is in feite natuurlijk ook een bedreiging voor managers.
Managers die 'collega´s op kantoor' om die reden een hogere beoordeling geven.....

De beste manager
Want immers als blijkt dat in vele beroepen mensen prima hun werk kunnen doen door niet op kantoor te zijn terwijl ze thuis op hun eigen Senseoknopje drukken komt aan het licht dat je veel minder managers nodig hebt in dit land. Misschien wordt u niet blij dat ik dit schrijf maar de beste manager maakt zichzelf overbodig en bezuinigt zichzelf weg echter u weet ook dat de meeste managers liever meer personeel werven om nog belangrijker te zijn op papier.....

Alternatieven bedenken
Mijn vrouw mocht niet naar de sportschool. Is dat erg? Ze gaat nu een paar keer per week op de fiets naar haar werk. Dat is dan soms erg vroeg maar geeft haar een nieuwe kijk op hoe mooi het landschap dan is. Ze kent ondertussen een fazant die ze elke keer tegenkomt. In de tijd dat ze niet of bijna niet kon werken heeft ze andere zaken die nog op de plank lagen uitgezocht en opgepakt. Niet direct loonvormende omzet of arbeid maar voor op termijn wel een stap om het bedrijf verder op weg te helpen, een  kwaliteitsslag te maken. Voor de automotive bedrijven zal mogelijk ook gelden dat de kleinere garages en dealers nu meer met internet doen. Kijken en wie weet zelfs kopen op afstand. Coronaproof.

Koffie in de tuin
En waar kiest u voor, alleen op de fiets in de natuur of met zwetende andere mensen in een sportschool zien hoe de ander zijn vetrollen probeert weg te werken. Thuis even koffie met een gezinslid op het balkon, in de tuin of bij de koffieautomaat achter op de lange grauwe gang. 

Samenwerken uit vrije wil
Alleen is geen probleem zolang je maar blijft samenwerken. Mensen die goed samenwerken hebben vaak geen gedwongen vergaderingen nodig. Vergaderingen waarin iedereen een plasje over iets wil doen om maar te laten zien dat ze er zijn kunnen opeens veel efficiënter gevoerd worden op afstand als iedereen doordrongen is van de beleefdheid om netjes te communiceren. 

Sociale relaties onderhouden
Psychiaters, psychologen en therapeuten zien het vermogen om sociale relaties aan te gaan en te onderhouden vaak als een belangrijke reflectie van iemands psychologische gezondheid. Als dat niet lukt zie je vaak een veelheid aan problemen, met  eenzaamheid als gevolg. In deze Coronatijd kan het best mogelijk zijn dat mensen met werkende buren nu opleven doordat er meer mensen thuis zijn en met hun meeleven in de naaste omgeving. Ook komen nieuwe kwaliteiten van sommige collega´s over het voetlicht. Collega´s die de groep bij elkaar weten te houden op een leuke doeltreffende manier hebben een streepje voor.  Eenzaamheid heeft voor de meeste mensen een negatieve lading. Ook hebben we het de laatste jaren vaak over de  geïndividualiseerde samenleving welke veel mensen in een negatieve spiraal brengt met bijvoorbeeld te veel alcohol gebruik (zelfmedicatie) en gezondheidsschade op geestelijk en lichamelijk vlak. Immers een mens is van huis uit een sociaal dier (met  asociale kantjes).

Moeder loslaten
Een van de weinigen die een positieve betekenis heeft gegeven aan alleen zijn is de psychoanalyticus Donald Winnicott. In 1958 schreef hij een klassiek artikel: The capacity to be alone. Daarin stelt hij dat jonge kinderen vanuit een vertrouwde band met hun moeder het vermogen om alleen te zijn kunnen ontwikkelen. Winnicott denkt dat het essentieel is voor de ontwikkeling van een gevoel van eigenheid en zelfervaring, om zo zicht te kunnen krijgen op je wezenlijke behoeften, gevoelens en drijfveren:
'Alleen als het alleen is [kan] het kind zijn persoonlijke leven ontdekken'. Het kind moet daar dan echter wel de gelegenheid toe krijgen, en niet, zoals zo vaak het geval is, voortdurend uit zijn staat van alleen zijn gehaald worden.

Een keer de tijd hebben om (Corona) creatief te zijn
De Britse psychiater Anthony Storr heeft dit uitgewerkt. Hij beschouwt het vermogen tot alleen zijn als een belangrijke voorwaarde voor creativiteit en verbeelding en geeft tal van voorbeelden van kunstenaars en wetenschappers die vanuit dat vermogen tot grote dingen kwamen. 

Negatief en of positief?
We zijn geneigd om vooral de negatieve gevolgen van de Coronacrisis te benadrukken. Heeft u gehoord dat in Duitsland bij een grote stad is gebleken dat de milieuvervuiling, die aan auto´s toegeschreven werd, niet is afgenomen terwijl er aanzienlijk minder gereden werd? Dat de oude aannames niet bleken te kloppen en dat er mogelijk rechtszaken gaan volgen voor het op kosten jagen van consumenten die nieuwe auto´s kochten i.v.m. de 'vervuiler betaalt belastingen' die achteraf dus niet blijken te kloppen met de werkelijkheid (wetenschap) maar puur politiek zijn ingesteld door de alfa´s in de regering of soms zelf de lokale overheid. Het zou fair zijn dat de overheid daar nog eens naar kijkt. Een moderne Mercedes diesel neemt in de stad bijvoorbeeld viezere lucht in dan hij uitstoot achter bij de uitlaat en als je met een hoogleraar energie & techniek praat kom je samen tot de conclusie dat de  belasting van het milieu door die diesel waarschijnlijk veel lager is dan die van een Tesla die met biomassa (Co2, stikstof fijnstof!) van stroom wordt voorzien. Echter de alfa´s die onze landen besturen hebben er moeite mee om dat te begrijpen of vinden dat  vanuit zogenaamd groen politiek gewin niet handig om te erkennen. Wat dat betreft is het knap dat Urgenda daar nu een move in maakt: biomassacentrales zijn slecht voor het milieu! Als ze nu met de nieuwe metingen en inzichten uit Duitsland nog eens naar de werkelijkheid kijken inzake de milieuvervuiling door auto´s kan dat de sector en het milieu helpen waarbij ik niet wil zeggen dat we niet moeten innoveren maar wel met gezond verstand. Net als dat Duitsland massaal aan de centrale huisgasketelverwarming gaat en dat wij er mee moeten (!) stoppen.....en soms gedwongen worden met een hele woonwijk tegen extreme bedragen per  huishouden aangesloten te worden op een (vervuilende ) biomassacentrale. U denkt toch niet dat de Duitsers dat voor 5 jaar doen... Nee, die gaan een heel netwerk aanleggen door Duitsland wat men op zijn minst 50 tot 75 jaar zal gaan gebruiken verwacht ik. Gas is ook schoner dan biomassa verbranden en ik heb liever goedkope OSB-platen in de bouwmarkt waarmee mensen CO2 opslaan in hun huis i.p.v. dat ze die snippers opbranden. Geen politicus die daaraan denkt. Lijkt mij makkelijk te begrijpen voor de gemiddelde Nederlander die een beetje kan klussen en boerenverstand heeft.

Positieve vruchten plukken
Wie weet groeit er ondertussen wel een generatie op die later de vruchten plukt van een goed ontwikkeld vermogen om alleen te kunnen zijn. Wie weet heeft u als eigenaar, directeur of manager van uw bedrijf in deze boeiende tijd wel nieuwe heldere inzichten gekregen over uw bedrijf en de zaken die voor u belangrijk zijn (werk of privé). Of meer vertrouwen gekregen in de thuiswerkende collega´s. Ook of zelfs het op tijd vaststellen dat een bedrijfsmodel eindig is kan achteraf toch nog als positief beschouwd worden.
Of dat u uw bedrijf opnieuw aan het uitvinden of stroomlijnen bent door de Coronacrisis. Jaren geleden schreef ik al dat reorganiseren eigenlijk een continue proces moet zijn maar het kan haast niet anders dat door deze Coronaperiode blijkt dat we dat toch minder goed deden dan we dachten.......

Laten we genieten van de zomer en uiteindelijk komt er een oplossing en een vaccin. De (relatieve) eenzaamheid van de afgelopen maanden maakt ons dan misschien een milder en verstandiger mens. 

Pieter van der Werff
Autominnende bedrijfsarts
Bron: ukrant.nl, Gerrit Breeuwsma 13-5-2020

Nieuw model:
U als dealer of autoliefhebber dacht misschien aan een nieuw modelletje bij het horen van nieuws over de nieuwe Corona. Eigenlijk is het een oud model in een nieuw jasje. In de oude Aziatische studio van de natuur was in 2002 en 2003 het vorige model ontworpen.
Dat model droeg de naam SARS. Die naam staat voor: Severe Acute Respiratory Syndrome. Dat model infecteerde toen 8000 mensen.

Doden:
Helaas zijn er toen ook doden gevallen, wereldwijd zijn er in totaal 774 mensen overleden aan het SARS-virus. Net als in het verkeer met auto´s vallen er in het verkeer tussen mensen en dieren ook gewonden en doden. Helaas is vandaag 10 februari 2020, bij het
schrijven van deze column, door het Chinees Gezondheidsministerie bekend gemaakt dat er al 811 doden te betreuren zijn. Het is dus duidelijk dat het dodental al hoger ligt dan bij de SARS-epidemie.

Ondertussen (derde week maart) zijn er 170 duizend besmettingen vastgesteld en bijna 7000 doden. Het goede nieuws bij dit slechte nieuws is dat de overlevingskans bij het huidige virus groter is dan bij SARS destijds. Bij de SARS-epidemie bezweken 10 van de 100 mensen aan dat virus en bij het Corona-virus van 2019 sterven er tot nu toe 2 op de 100 mensen. De gastheren die er aan dood gaan kunnen het virus niet verder helpen met de wereldwijde verspreiding. De rem van dat mechanisme is echter beperkt en er moet dus meer gedaan worden aan het verminderen van sociale contacten (isolatie).

Is het erger dan griep?
Het is in ieder geval duidelijk dat er bij de griep jaarlijks in Nederland maar ook wereldwijd vele doden vallen, wereldwijd 250.000 tot 500.000 doden ( bij 3 tot 5 miljoen ernstig zieken). Vooral ouderen en mensen met een zwakke gezondheid zijn kwetsbaar. In Nederland sterven er elke winter meestal 250 tot 2000 mensen aan de griep.

Virussen en bacteriën:
Virussen zijn kleiner dan bacteriën. Voorbeelden van virussen naast het Corona-virus zijn een koortslip, buikgriep, griep en verkoudheid (totdat het slijm groen wordt bij een secundaire bacteriële infectie). Ze zijn zoals de titel al aangeeft snel, snel in het vermeerderen in de gastheer. Meestel heb je binnen enkele dagen na een besmetting met een virus al klachten, maar het kan ook weken of zelfs maanden duren voor je ziek wordt (denk aan bijvoorbeeld HIV). Besmetting is mogelijk door het overbrengen van lichaamsvloeistoffen, kleine druppeltjes te hoesten of te niezen of door contact met recent aangeraakte oppervlakken, of  bijvoorbeeld handen, lippen en huid. Bacteriën zijn microscopisch kleine organismen d.w.z. we kunnen ze niet zien ook al zijn ze groter dan virussen. Ze zijn altijd in en om ons heen, bijvoorbeeld op onze huid en we hebben enkele kilo´s in ons maagdarmkanaal.
In de studie geneeskunde leerden we dat er 300 soorten in de mond voorkomen. In totaal heeft een mens in zijn mond rond de biljoen aan microbiële cellen.

Daar schrikt u zeker van, maar we merken daar normaal gesproken niet zoveel van. Sterker nog, zonder bacteriën zouden we het leven niet volhouden. Darmbacteriën (darmflora) helpen ons om het voedsel te verteren en ook onze huid heeft baat bij zijn eigen bacteriën (huidflora). We komen in de omgang met elkaar en de omgeving de hele dag door in contact met bacteriën en dat is normaal gesproken geen probleem, zeker niet als je een goede weerstand hebt. Alleen als ze op plaatsen komen waar het niet hoort, krijg je gedoe, zoals in de blaas, in je bloed of in een wond. Als je beschadigde slijmvliezen en of huid hebt en ook een lage weerstand kun je sneller en erg ziek worden. 

Is een virus een levend organisme?
Het is maar net hoe je er naar kijkt. Een virus is een stuk erfelijk materiaal en dat dringt de cel van een plant, dier of mens binnen om zich te reproduceren. Zelfstandig leeft het dus niet, want het heeft de eiwitmachine van een cel nodig om te kunnen  voortbestaan. Het virus gebruikt de energiecentrale van de cel om grote moleculen te kunnen bouwen.

Leven kan gedefinieerd worden als een aantal processen, die het resultaat zijn van de werking van eiwitten (gecodeerd door nucleïnezuren). Een virus buiten een levende gastheercel kan niet actief zijn, maar is het dan dood? Als het een gastheercel in gaat wordt het virale nucleïnezuur actief en gaat het virus zich vermeerderen, iets wat zonder de cel (en zijn stofwisseling) niet lukt.
Vanuit medisch standpunt kunnen virussen levend genoemd worden, immers ze kunnen infecties veroorzaken en verspreiden ziektes net als bacteriën, schimmels en protozoën dat doen. Helaas werken antibiotica (=´tegen het leven´) alleen bij bacteriën. Ons lichaam kan virussen wel onschadelijk maken door ze in te pakken (in witte bloedcellen). Een goede gezondheid en weerstand is dus van
belang. Voldoende slapen is verstandig. 

Strategie:
Wat kan je nu als simpele leek doen tegen de bacteriën en virussen om ons heen?
MAATREGELEN:
* Geregeld de handen wassen met zeep en of alcohol.
* Geen handen geven.....
* Niet zoenen.
* Na het onverhoopt schudden van handen, de handen wassen met zeep of ontsmetten met alcohol.
* Schone (wegwerp)zakdoeken mee.
* Bij voorkeur thuis werken. Indien niet mogelijk:in shifts werken, gescheiden groepen.
* Als werkgever kan je met aandacht kijken naar de handdoeken bij de wastafels. Een handdoekmachine met rol is en blijft vochtig
en helpt het virus met verspreiding. Wegwerphanddoekjes hebben de voorkeur. [Een handdroger doodt het virus niet! Alleen
het goed handen wassen met zeep en of de handen met alcohol reinigen, helpt om bacteriën en virussen kwijt te raken]
* Niet in de vrije ruimte niezen, dus de kleding van de elleboog voor de neus houden (bij niezen kunnen de druppeltjes tot wel 8
meter ver komen!) immers wie lukt het om plots bij hoest netjes een wegwerpdoekje voor de mond te houden.
* Bij kantoorwerk kan je overwegen om bureautelefoon en toetsenbord schoon te maken (wisselwerkplek).
* Bij intensief gebruik van elkaars auto het stuur schoonmaken. Kijk in de file maar eens wat mensen met hun vingers, neus en mond doen.
* Blijf in ieder geval thuis bij klachten van neusverkoudheid, niezen, hoesten, keelpijn of koorts. Zie de site van het RIVM. Mensen bij wie het Corona-virus is vastgesteld krijgen binnen 2 dagen tot 2 weken last van koorts, keelpijn, hoesten en een moeizame ademhaling. Ook maagdarmklachten kunnen erbij horen. Zoek zo nodig meer informatie op bij het RIVM, de WHO, of bel de huisarts
als er forse gezondheidsklachten zijn. Een deel van de adviezen kunt u grotendeels de rest van het jaar toepassen.

Opscheppen met bestek en de handen geregeld wassen, maar niet zo vaak dat u eczeem krijgt. Bij zichtbaar schone handen kunt u dan beter desinfecteren met alcohol zoals de gezondheidswerkers in de ziekenhuizen doen.

Evenwicht:
Rest mij te zeggen dat het normaal gesproken beleefd is om mensen de hand te schudden, maar niet als je daarmee infecties overbrengt. Elkaar een vol gesnoten elleboog geven is mogelijk ook niet slim. Bij het schrijven van dit artikel op 10 februari jl. vroeg ik mij af of het gerechtvaardigd is dat de paniek over het Corona-virus al weer afneemt. Nu, op 16-3-2020, heb ik de indruk dat de sell-off op de beurzen doorgeschoten is en blijkt dat de meeste mensen sedert afgelopen weekend begrijpen dat ze zich horen te isoleren. Nu er zo´n daling is in o.a. het verkeer en daardoor in de uitstoot van CO2 en stikstof zou het mooi zijn als de regering per direct de huizenbouw wat meer ruimte geeft. Dat de ECB overgaat tot het rechtstreeks opkopen van aandelen om de val van de beurzen te stoppen om angst te reduceren en zodoende het evenwicht maatschappelijk gezien zo veel mogelijk te herstellen. U kunt ook individueel uw steentje bijdragen door niet mee te gaan in de paniek.

Ook al zal je niet direct in je omgeving zien dat iemand het leven laat, dan is het mogelijk dat je er indirect aan bijdraagt dat iemand gaat overlijden als jij, je collega's en huisgenoten zich niet aanpassen aan de huidige adviezen van isolatie. Probeer de overdracht af
te remmen. Er wordt vast al tijden hard gewerkt aan een vaccin voor het COVID-19.
Het verkrijgen van een vaccin kan maanden duren en of alle quarantainemaatregelen in de tussentijd voldoende werken om verspreiding over de wereld te voorkomen is maar de vraag schreef ik ruim een maand geleden. 

Ondertussen is er sprake van een pandemie. Uiteindelijk zwakt de werking van het virus vanzelf af doordat er een evenwicht ontstaat tussen de mens als gastheer en het virus (immunisatie van de populatie).

Laten we hopen dat er in plaats van een handelsoorlog nu een wapenwedloop ontstaat tussen China, Europa en Amerika met als inzet zo snel mogelijk een vaccin te ontwerpen in de strijd tegen het Corona-virus. 

Ik wens iedereen sterkte in de komende weken van isolatie, echter het kan mensen ook nader tot elkaar brengen, zelfs op afstand met de mobiele telefoon. Die hadden we nog niet ten tijde van de SARS en de Spaanse griep. Wie weet blijkt over een paar maanden dat het naast alle negatieve dingen ook enkele pluspunten of leerpunten heeft opgeleverd. Minder kantoortuin en meer thuiswerk bijvoorbeeld. 

Pieter van der Werff,
Autominnende bedrijfsarts

Bronnen:
website van het UMCG, www.microbiologie.info/index.html,
WHO en het RIVM.
Publieksvragen COVID-19: T:L 0800-1351
Houd de laatste stand van zaken rondom het corona-virus bij op:
www.rivm.nl 

Tja, wat vinden we van de technologische vooruitgang die ons leven makkelijker en ook het autorijden veiliger maakt? Dat lijkt geweldig toch. De afgelopen week reden we op een avond door de polder naar het westen en we hoefden nog niet met een slakkengang te rijden dus het schoot lekker op totdat we een smartphonemannetje op de linkerbaan achterop reden. 

Hij waande zich alleen op de wereld, het Teslamannetje, oppermachtig en erg belangrijk. Ik vond hem een asociaal vervelend vangrail plakkertje want hij had niet eens door dat we hem wilden inhalen met onze oude diesel. Uiteindelijk kregen we zicht op wat zich afspeelde. Zijn auto kan zelf een beetje sturen en kleuren tussen de lijntjes, dus meneer vond het blijkbaar geoorloofd dat hij met zijn telefoontje mocht spelen. Daarmee kleurde hij zelf buiten de lijntjes. Het was een schouwspel om van opzij bij het voorbijrijden te fotograferen en vervolgens door een soort Rembrandt van Rijn te laten schilderen op doek. Een schilderij om op te hangen in een museum om de tijdsgeest van de individualisering van de maatschappij optimaal weer te geven. Het blauwe licht van zijn apparaat kleurde het gelaat van de man met zijn naar de telefoon gebogen hoofd blauw. Het leek heel sinister in de donkere nacht.
Alsof hij al overleden was......

Nu was Rembrandt een kunstenaar met licht maar we weten niet wat hij ervan zou hebben gevonden om dergelijk blauw smartphone licht vast te leggen op de menselijke huid. Ik weet wel wat ik er van vond en die foto heb ik niet genomen, immers tijdens het autorijden moet je geen andere dingen doen. Bovendien zou zijn Tesla ´zelf´ er misschien wel van zijn geschrokken als de flitser van ons per ongeluk was afgegaan bij het fotograferen van zijn mooie gladde koets. Zijn computer zou er misschien een naderend dreigend sideimpact-collision incident in kunnen zien en daarmee plotse tegenreacties in gang kunnen zetten....

Het slechte van het verhaal is dat de man niet door had dat we achter hem reden, niet door had dat iemand hem wilde inhalen en toen we dat uiteindelijk deden, had hij het nog niet door! Dat schokte mij! Toen we hem er opmerkzaam op wilden maken door te claxonneren merkte hij het nog steeds niet. Hij bleef maar naar zijn telefoon kijken want hij had waarschijnlijk ook nog harde muziek op staan en een ongelooflijk fijn zelfvertrouwen en vertrouwen in zijn Tesla. We zullen de teksten aan zijn vriendin nooit te weten  komen maar ze zullen er wel bol van hebben gestaan...

Maakt dit de wegen veiliger?
Ik weet het niet. Ik denk van niet zolang niet iedereen (!) een auto heeft die in een treintje kan rijden. Wel is duidelijker dat het irritant is dat dit soort weggebruikers menen de wegen op deze manier te moeten domineren en irritatie is een factor van belang bij het ontstaan van ongelukken in het verkeer, maar ook op het werk. Ook vraag ik mij af of de mens blijer aankomt met het wrijvingsloze autoritje zonder inspanning, zodat het brein weer iets anders nodig heeft om zich bezig te houden.

De mannen en vrouwen in een oude (niet uitstootloze) klassieker kijken over het algemeen minder zelfgenoegzaam maar wel ´blij dat ik rij´-achtig de wereld in. Hun zenuwuiteinden voelen trillingen van de oude Peugeot of Citroën, het geluid van de Deux Chevaux, en in alles de geur van een oude auto. Moet ik het nog verder uitleggen? Als het wezen "mens" zonder inspanning of investering iets bereikt zal het hem niet raken en minder plezieren. Het opheffen van alles wat in ons leven ongemak geeft zal ons tot gestresste dikke vervelende wezens maken die rusteloos om zich heen kijken om vervolgens snel naar hun smartphone te grijpen. Uiteindelijk zullen we dan evolueren tot een potje met hersens, immers waarom heb je dan nog handen en voeten nodig?

Voor het verkeer is het mij duidelijk dat iemand zijn aandacht gaat verslappen als de auto taken gaat bewaken of overnemen. Je realiseren dat je auto een potentieel gevaar is, wanneer je het niet goed bestuurt, draagt bij aan de veiligheid op de weg en leidt
tot waakzaamheid. Hulpsystemen tasten die waakzaamheid aan als je er op gaat leunen. Uiteindelijk denk ik dat het gevaarlijk is dat mensen met afgenomen aandacht hun auto besturen immers software kan ook fouten bevatten. Denk hierbij maar aan de 2 vliegtuigen van Boeing die zich met de neus naar de aardbol keerden.

Voor uw bedrijf geldt mogelijk hetzelfde. Als bestuurder van uw bedrijf zult u zich omringen met hulpsystemen en hulpbronnen om het te runnen waarbij computers en collega´s u taken uit handen nemen, maar als directeur of manager moet u toch geregeld door de voorruit kijken om de visie op de dag van morgen of nog liever wat verder weg te ontwikkelen. Wees ook blij met de problemen van alledag want dan kunt u met een goed gevoel het jaar afronden en zeggen dat het u en uw bedrijf ondanks alle tegenslagen gelukt is er nog iets moois van te maken.

Zonder wrijving geen glans.
Als je door de bomen het bos niet meer ziet ben je afgedwaald van de weg. Dan wordt het tijd om te parkeren op een veilige plek en hulp te vragen. Het Teslamannetje, en alle andere mannetjes met een slimme voorruit, moeten eens goed in de spiegel kijken! Als ze het überhaupt hebben kunnen opbrengen om dit stukje, met voor hun enige wrijving, uit te lezen..........

Pieter van der Werff,
autominnende bedrijfsarts (autodidactisch verkeerspsycholoog)

Dagaanbiedingen:
Fit blijven in deze maatschappij van fastfood en andere verleidingen langs de weg valt niet mee; broodje gehakt, een reep chocolade, ijs, frisdrank en of drop. En dan heb je ook nog de sigaretten achter de kassa. Vraagt de pompbediende bij het afrekenen of je ook gebruik wilt maken van de dagaanbieding. Nee, nee, nee, nooit niet. Ik kijk er niet eens naar, want ik doe het niet! Principieel. Net als drugs of andere zaken die op je pad komen. Zaken waar je niets mee te maken wilt hebben. Het is makkelijk om er überhaupt nooit aan te beginnen. Dat verlost je van de keuze-stress en houdt je fit in lijf en hoofd. Bovendien kom je dan ook niet met het probleem te zitten om dat slechte of verwerpelijke gedrag weer te moeten staken. 

Sterk zijn in de supermarkt:
In de supermarkt heb ik met mezelf afgesproken om gezond in te kopen. Ik koop een hele zak uien en geen plastic zakje met gesneden uien, waar als conserveringsmiddel toegevoegde suiker in zit. Een zakje sla is geen probleem, maar ijsbergsla is per krop vele malen compacter in de koelkast en ook nog eens goedkoper. Ook knoflooksaus zie ik rijen dik in de schappen staan. En dat terwijl je het in een handomdraai zelf kunt maken met yoghurt, iets mayonaise en knoflook! Tevens krijg je hierbij nog eens de optie om de sterkte naar eigen smaak aan te passen, dat kan handig zijn als je de volgende dag moet werken...

Ongezonde toevoegingen:
De grap is dat al die geprepareerde zakjes voedsel vaak ongezonde toevoegingen hebben, vaak om het betreffende product langer  houdbaar of mooier te maken. Dit heeft een ongezond effect op de samenstelling van je dagelijkse voedsel. Het zal niet  wereldschokkend zijn, maar toch, alle beetjes helpen of werken je tegen. Daarnaast krijg ik de indruk dat men sowieso steeds meer de kunst van het koken verliest, waardoor mensen op den duur nog meer neigen naar gemaksverpakkingen of zelfs naar kant-en-klaar voedsel. Uitgezonderd de groeiende groep hobbykoks. 

Thuisgebrachte maaltijden van lokale horecazaken zijn erg populair. Thuisbezorgd (Takeaway) ging er zelfs mee naar de effectenbeurs en zit nu zelfs in een wereldwijde strijd om de grootste te worden. De groeimarkt die ze zien is waarschijnlijk reden genoeg om ons zorgen te maken over de gezondheid van de bevolking. Immers in restaurants wordt altijd smaakvol gekookt, maar met gebruikmaking van meer zout en vet dan thuis goed wordt geacht. Als je dit eenmaal door hebt, kun je er beter vanaf blijven en als je echt van lekker eten houdt (wat sommige mensen van zichzelf mogelijk niet eens weten) maak je het liever zelf. 

Zo sla je twee vliegen in een klap: niet alleen is het gezonder, maar ook goedkoper, want prefab is relatief duur. Je kunt, als je de aanbiedingen van het ongezondere voorverpakte voer kan weerstaan (vaak in het zonnetje gezet op de kopse kanten van de schappen) ook besluiten iets duurdere basisproducten te kopen om daarmee jezelf en je huisgenoten of gezin te belonen. Of je bespaart wat en mag af en toe uit eten, het leven hoeft tenslotte geen straf te zijn.

Mode:
Een gezond lichaam en geest begint met voldoende slaap en goed eten. Ga je minder koken, dan verlies je de vaardigheden ook steeds meer en verliest koken zijn ontspannende kant. Het is natuurlijk in de mode om steeds meer kant en klaar maaltijden en salades te kopen, lekker conveniënt. Het geeft een bepaald gevoel van succes en genot dat iemand voor je kookt. De vraag is echter hoeveel liefde en passie er in dat eten zit. Vaak is het argument dat het tijd kost om eten te kopen en te koken. Hierdoor blijft er weinig tijd over voor gezin, partner, sportschool, personal-trainer, krant, werk of TV. Maar is het zo veel sneller? Bovendien kun je koken leren zien als een ontspannende bezigheid. Iets waar een mens ook behoefte aan heeft. En zit koken sowieso niet in ons DNA ingebakken? We koken en eten tenslotte al zolang we op aarde rondlopen! En is het niet heel erg leuk, als je lekker kookt voor je naasten en geliefden? 

Simpele regels:
Naast verstandiger winkelen heb ik ontdekt, dat simpele huisregeltjes je gezondheid ook kunnen beïnvloeden. We hebben al jaren de regel om de douche na gebruik droog te trekken, inclusief de vloer en wat blijkt: we kunnen sinds we dat doen beter bukken en buigen, zijn soepeler in onze rug en ledematen. Het houdt ons fit. Net als het grasmaaien, voor velen een vervelend klusje, maar na afloop heb je wel het prettige gevoel dat je echt iets gedaan hebt. Voel maar eens aan je natte rug en oksels! 

Een pittige work-out thuis:
Als je de luxe van een heg hebt, kun je die gaan knippen. Zo krijgen je armen, schouders en rug ook een pittige work-out. Nu heeft niet iedereen een tuin, maar zelf je auto wassen of ramen lappen, helpt ook om fit te blijven. Zelf boodschappen halen is ook bewegen, zeker als je ook voor de Euroshopper-schappen onderop bukt. Een huis met een trap is ook een voordeel. Gelijkvloers wonen lijkt leuk, m.n. voor ouderen, maar het is gezonder om tot op hoge leeftijd te blijven traplopen. Het houdt ouderen fit. Bij de trap heb je een leuning en een oudere die zijn heup breekt, doet dat meestal met een huishoudtrapje in de keuken of met zijn elektrische fiets op straat. 

Ook stofzuigen behoort tot de vervelendste werkzaamheden, met name voor lange mensen met een slechte (onder)rug. Ook het rondblazen van de huisstofmijt en stof geeft velen last. Een goede ergonomische stofzuiger, bijvoorbeeld een Philips met lange goede buizen en een Hepa-filter, is dan zeker aan te raden. Het is me wel opgevallen dat de moderne stofzuigers een veel lager wattage hebben, maar ook slecht zuigen. We hebben laatst een vrij nieuw apparaat naar de stort gebracht, omdat het simpelweg tegenviel qua prestaties (lekker groen). 

Een andere bezigheid, waar we nu, met de nazomerse zonnestralen, nog niet aan hoeven te denken, is sneeuwschuiven. Iedere burger heeft de plicht de stoep voor zijn woning schoon of sneeuwvrij te houden. Scheelt weer een paar gebroken heupen indien iedereen meedoet. Je komt jezelf en je conditie goed tegen bij zulke klussen. Misschien staat iedereen nu wel te trappelen om het te doen. Ik hoop een aantal van u geïnspireerd te hebben om gezonder en prettig te leven met deze simpele adviezen en anders moet u toch maar naar de sportschool gaan...

Pieter van der Werff
Autominnende bedrijfsarts

De kwal..........

Ja, na al de teksten over slapen denk je houdt het dan nooit op? Nu wordt het onderwerp echt een kwal ... Daar zit dan weer een aanknopingspunt voor het afrondende stuk over slapen, waar de redactie toch nog een keer om vroeg. Zelfs een primitief dier als een kwal heeft slaap nodig, althans dat is het vermoeden van de onderzoekers in California.

Dag en nacht:
Kwallen zijn net als mensen overdag actiever dan 's nachts en in de nacht moet je ze echt wakker schudden voordat ze reageren. Indien je hun nachtrust verstoort, zijn ze overdag minder alert en minder fit dan na een goed nachtje slapen. Dit is interessant
want kwallen hebben geen centraal zenuwstelsel zoals wij mensen, uw kat of hond. Dit simpele (of simpelste) diertje heeft slechts een netwerk van zenuwen die straalsgewijs over hun lichaam lopen. Dat is waarom de onderzoekers zo opgetogen zijn, want het stelt in wezen de tot nu toe gangbare definities van slapen ter discussie. Men sprak tot nu toe vaak over: "een rust toestand van de hersenen". Welke hersenen? 

Functie:
Ook over de functie van slapen wordt nog veel gesproken. Men gaat er van uit dat het nodig is om te kunnen leren en om te kunnen onthouden. De kwal heeft geen boordcomputer: Insecten vertonen ook een slaapwaakritme. Ze hebben geen hersenen maar wel een centraal zenuwstelsel inclusief een zenuwknoop in het hoofd. Een kwal is dus nog simpeler uitgerust zonder hersenen, zonder zenuwknoop en zou mogelijk toch een dagnachtritme hebben in zijn primitieve zenuwstelsel terwijl hij de centrale aansturing moet ontberen. Je kan van de kwal dus geen EEG (hersenfilmpje) maken. Bij de kwal kijk je daarom enkel naar zijn gedrag.

Op de rug liggen:
Net als op de werkvloer waar iedereen ook naar elkaars gedrag en het gedrag van de groep kijkt. Bij kwallen doe je dat dus ook, noodgedwongen. Ze hebben een klein kwalletje onderzocht, in ondiepe tropische wateren. Daar liggen ze meestal ondersteboven op de bodem met hun tentakels naar boven en ze maken de hele dag door pulserende bewegingen om voedsel en zuurstof op te nemen. Ze lijken daarmee op toeristen aan de stranden van deze warme wateren...... Ze hebben gemeten dat de kwal die  bewegingen overdag 24 maal per minuut maakt, in de nacht echter, valt hij terug tot 4 maal per minuut. Op basis hiervan kan je veronderstellen dat de kwal in de nacht rust houdt immers hij doet 6 keer rustiger aan. 

Rusten en slapen: 
Nu is er nog het probleem dat rust houden nog niet direct gelijk aan slapen is. Slapen onderscheidt zich van rust doordat je als het ware "afwezig" bent. Je hebt dan een sterkere prikkel nodig om te reageren op iets van buiten af. Ook is onderscheidend t.o.v. rust dat je de slaap nodig hebt voor herstel en dat je gemiste slaap dus moet inhalen. Hoe onderzoek je nu zo iets?

Pestende onderzoekers:
De pestkoppen onder ons zullen het wel weten. Men laat de kwallen liggen en trekt dan plots de bodem onder ze weg en het bleek dat ze in de nacht er drie keer langer over doen om te gaan zwemmen. Indien ze echt wakker werden, reageerden ze wel net zo alert als overdag. Maar liet men ze 's nachts doorwerken d.w.z. wekte men ze 3 maal per uur om de slaap goed te verstoren dan had dat duidelijk effect op hun functioneren overdag. Ze waren dan 12 procent langzamer t.o.v. normaal. Pas daarom, na een nachtdienst, op in het verkeer, zou je kunnen denken. 

Herstel door slapen:
Het effect van traagheid verdween weer toen ze een nachtje mochten doorslapen....... Het herstellen door slapen is dus ook bij de kwal een aannemelijk iets. Het doet, door dit onderzoek bij het (of 1) van de simpelste dier(en) op aarde, vermoeden dat slaap, in basale vorm, al heel lang een rol speelt in de evolutie. Laten we er van leren en niet alleen arbeidsongevallen of beroepsziekten proberen te vermijden, maar ook zuinig te zijn op ons hoofd en lijf door te zorgen voor goede slaapomstandigheden en vooral ook om het voldoende te doen! 

Slaap lekker is het devies voor de meest complexe dieren op aarde.........

Pieter van der Werff, autominnende bedrijfsarts
Bronvermelding:
Current Biology 2004, 2017 en NRC 23-9-2017