Het is een hot onderwerp in de media en menig arts, instantie of organisatie buigt zich er over en heeft er dagelijks mee te maken, bewust of onbewust. Vooral dat laatste is tegenwoordig een risico. Je moet alert zijn op wat je opslaat, met welk doel en wat je er vervolgens mee doet en of je het deelt en met wie.

Daar tegenover staat de massa die denkt wat kan mij dat nu schelen…… Later blijkt dat het heel veel kan schelen. Zet je al je medische wetenswaardigheden inclusief nare ziektes op internet? Heel veel jonge mensen zetten alles op facebook of andere sociale media en zijn zich niet bewust van het feit dat verzekeraars, banken en andere organisaties zoals werkgevers internet afstruinen om mensen na te vlooien en risico’s in te schatten en vervolgens hypotheken en/of verzekeringen te weigeren of extra duur te maken.

In ons werk deden we vroeger vaak aanstellingskeuringen bij nieuwe medewerkers wat op zich een heel goed instrument was om mensen ook preventief advies te geven aan het begin van hun nieuwe baan en vaak carrière. Eind vorige eeuw is die keuring afgeschaft omdat het in feite als een niet fris onderdeel van de aanstellingsprocedure werd gezien. Nu mag het alleen nog bij risicoberoepen zoals bijvoorbeeld in de offshore industrie. Ook dan kom je in aanraking met privacy. Stel je keurt iemand af: willen de aspirant medewerker en de bedrijfsarts dat dan melden aan de werkgever of bespreek je de uitslag onderling en trekt de sollicitant zich uit de procedure terug zonder te melden dat hij afgekeurd is. Lastige dilemma’s, lastiger dan je soms op het eerste gezicht denkt. 

Wat mij in de spreekkamer opvalt is dat de gemiddelde medewerker vaak zegt: “maar weet u dat dan niet?” Ze gaan er van uit dat indien ze bij de huisarts of specialist in het ziekenhuis zijn geweest wij al die informatie ook in onze (heilige) computer hebben. Ze kijken je met grote ogen aan wanneer je zegt dat we onderling niets delen tenzij er toestemming voor is. Ik leg ook vaak uit dat ik niet alles wil weten wat elders geschreven is. Het is in mijn ogen niet prettig dat iedereen alles van elkaar weet en het maakt je geen betere dokter wanneer je de kans weg neemt om zelf na te denken. Het klakkeloos doorborduren op andermans  teksten in elektronische systemen geeft het risico dat je al snel zegt: “ik zie het al, het zal wel ……”. En zeg in de geneeskunst nooit nooit heb ik van mijn vader (oud huisarts) geleerd. Je kan soms 2 zeldzame aandoeningen tegelijkertijd tegenkomen dus altijd blijven nadenken als een Sherlock Holmes en dat maakt het werk ook zo leuk.

Bij wisseling van arbodienst kan je natuurlijk toestemming vragen om een dossier van de vorige dienstverlener op te vragen maar ik heb het zelden gedaan. Het is juist prettig om met een schone lei te starten en je eigen beeld te kunnen vormen van en samen met de patiënt. Misschien heeft hij vroeger wel het gedrag van een (zwart) verzuimer gehad maar heeft hij zijn leven gebeterd.

Dan blijft over het dilemma van wat vertel je nu wel en wat vertel je nu niet over een werknemer aan de werkgever indien hij je uitnodigt voor een sociaal medisch teamoverleg (SMT). Het is zo dat de werkgever van te voren verplicht is de werknemer in te lichten dat hij besproken gaat worden bij het SMT en eigenlijk moet ook aangegeven worden wat besproken gaat worden. In de praktijk lijkt het niet altijd (of zelden) te gebeuren. Wat over het algemeen wel goed gaat is dat bedrijfsartsen zich met name uitspreken over mogelijkheden, beperkingen en prognose en zich niet laten verleiden tot het noemen van diagnoses etc. Vaak weet de werkgever de diagnose al eerder dan de bedrijfsarts, immers de meeste mensen vertellen veel, soms te veel……

Het kan ook handig zijn bijvoorbeeld indien iemand een rughernia heeft en de werkgever weet dat vanuit de werknemer dan kan je makkelijker uitleggen aan de werkgever wat de mogelijkheden en beperkingen zijn. Maar het schrijven van “rugklachten” in het bericht aan de werkgever mag niet. Je mag wel schrijven dat iemand niet te lang mag zitten, regelmatig moet vertreden en/of niet zwaar mag tillen, duwen, trekken en sjorren. Dan kan de werkgever misschien wel ruiken dat het om rugklachten gaat maar het mag wel…… Ook bij het advies onder het kopje prognose zet ik bij een verwijsadvies richting psycholoog dat niet direct op papier immers de werkgever zou dan vrij snel kunnen veronderstellen dat iemand psychische klachten heeft en dat mag je niet prijsgeven. Ik schrijf dan op dat ik het advies geef een “interventie” te overwegen.

Hoe we daar over 20 jaar mee omspringen is nu niet te voorspellen maar het onderwerp is wel in beweging en de AP (Autoriteit Persoonsgegevens) heeft als taak te beoordelen of personen en organisaties de Wet bescherming persoonsgegevens naleven en heeft per 2016 als opvolger van het CBP (college bescherming persoonsgegevens) meer bevoegdheden gekregen en gaat vanuit de overheid de komende tijd strenger toezien op bedrijven. Hierbij houden ze de pet van de wet in de hand (Euro-pese Privacy Verordening ter vervanging van de Wbp= Wet bescherming persoonsgegevens) en mag de AP ook boetes gaan opleggen bij overtredingen (810.000 euro of 10% van de jaaromzet).  

Wat voor werkgevers erg van belang is en wat velen van u nu zal doen schrikken is dat u geen medische informatie mag opslaan in het personeelsdossier. Dit is strikt verboden en kan bij een eventuele ontslagzaak veel wapengekletter geven indien er een slimme arbeidsrechtadvocaat naast de (bijna) ontslagen medewerker staat. Zelfs het woordje griep valt onder medische informatie (denk aan de periode met Mexicaanse griep, veel werkgevers gingen alles registeren….).

Ik wens u geen slapeloze nachten toe maar hoop dat u preventief eens naar de dossiers gaat kijken om ze op te schonen…….Bovendien, wat moet u met medische informatie, u bent geen arts en kan het niet interpreteren. Wat zou u overigens kunnen met een diagnose als “hernia inguinalis” of “cervicale discopathie”. Kunt u als werkgever daarbij geschikt aangepast werk bedenken? Daar heeft u een bedrijfsarts voor die het voor u vertaalt in mogelijkheden, beperkingen en een prognose van herstel van belastbaarheid.

Pieter van der Werff
Autominnende bedrijfsarts bij ArboNed (050-5244300 / 038-4554763)

Beste lezers, het zijn roerige tijden. Het vorige artikel ging over angst waarbij de aanslagen in Parijs mij op dat onderwerp brachten. In de tussentijd blijkt, met de aanslagen in Brussel, dat wat in Frankrijk gebeurde overal in de wereld kan gebeuren. In het verleden keken we TV met op afstand aanslagen in bijvoorbeeld Israël en we hadden er allemaal een mening over. Nu komt terreur steeds dichterbij ook via de diverse media, en we zullen meer en meer met elkaar voor onze veiligheid moeten zorgen.

Naast angstgevoelens zullen we ook steeds meer te maken krijgen met rouw.  Reageren op tegenslagen en verlies is een normale reactie op abnormale situaties. Rouwreacties zijn normale lichamelijke en geestelijke stressreacties op een gebeurtenis. Met als doel het evenwicht te herstellen. Emoties hebben een biologische basis, ze komen dus voort uit het lichaam (bij iedereen!) en hebben een functie. Uit de gedragsbiologie is bekend dat emoties ook bij dieren voorkomen.

Demotie
Alle lezers hebben waarschijnlijk van tijd tot tijd met rouw te maken. Denk aan baanonzekerheid, re-organisatie, demotie, overlijden van collega’s, familie, vrienden en huisdieren. Ook kan je denken aan miskraam, pensioen, scheiding en overspel. Sommige lezers zullen zich afvragen waarom ik dieren noem maar ik kom dat in de spreekkamer geregeld tegen, vaak wanneer een leidinggevende of collega een onhandige opmerking maakt (“je hebt toch nog een hond”).

En waarom verdriet om dieren uitsluiten, veel dieren gedragen zich aardiger dan mensen. In de automotive bedrijven kom je de laatste jaren steeds meer demotie tegen en daar hoort ook een rouwproces bij. Bijvoorbeeld de werkplaatschef die weer monteur moet worden. De arts en psychologe Elisabeth Kübler-Ross (1926) heeft in 1970 rouwen voor het eerst goed inzichtelijk gemaakt met de rouwcurve ( Grieve Cycle Model).

Rouwcurve:
1)    Ontkenning
2)    Protest (boosheid, woede)
3)    Onderhandelen (vechten, marchanderen)
4)    Depressie
5)    Aanvaarding

Ontkenning (1) is een verdedigingsmechanisme en soms blijven mensen in deze fase hangen. Ze negeren het meegemaakte. De boosheidsfase (2) kan zich op de persoon zelf of op anderen richten, vooral op dierbaren. Als u dat als lezer meemaakt kunt u dat vanaf nu beter begrijpen en de rouwende beter helpen i.p.v. te veroordelen. De volgende fase (3) kan bestaan uit onderhandelen of het proberen een compromis te sluiten. Bij (dreigend) ontslag zal de werknemer proberen een aangepaste functie te onderhandelen. Hierna komt de fase (4) van voorbereidend rouwen, de generale repetitie voor de nasleep met gevoelens van verdriet, spijt, angst en/of onzekerheid. Deze fase is het begin van de acceptatie van de werkelijkheid. De laatste fase (5) van berusting (aanvaarding) gaat gepaard met het nemen van emotionele afstand en terugkeer in de werkelijkheid. Men kijkt weer meer vooruit en krijgt weer perspectief en hoop. Men gaat weer investeren in verder leven, bijvoorbeeld door te gaan solliciteren na ontslag of demotie.

In Brussel zal dat in materiële vorm gebeuren bij het laten herrijzen van een mooie vertrekhal op het vliegveld. Echter voor veel mensen zal dat nog niet het eindpunt zijn, want mensen doorlopen deze rouwfases verschillend en elk in een eigen tempo.

“Als verdriet de ruimte krijgt, neemt het niet meer plek in dan nodig is”
In de spreekkamer kom ik geregeld rouw tegen, vaak ook in combinatie met andere psychische klachten. Is het rouwproces na drie maanden nog niet goed ge-vorderd moet je je zorgen maken en kan je gaan denken aan een rouwstoornis. Vaak zitten mensen met emoties die ze nog hadden willen delen met de overledene. Ik adviseer ze dan, het liefst direct na het spreekuur, een brief te schrijven aan de overledene. Het is verstandig alle gedachten aan het papier toe te vertrouwen zonder censuur, zonder te letten op spel- en stijlfouten. Daarna het geschrevene direct weg te bergen of op te slaan en pas een paar dagen later te herlezen en eventueel te verbeteren.

Ook kan men de brief  meenemen naar hun psycholoog of maatschappelijk werker en daar bespreken. Ik herinner me een jongeman die een dergelijke brief aan zijn overleden vader had geschreven en uiteindelijk met zijn vriendin naar de westkust afreisde en de brief op het strand ritueel verbrand heeft. Hiermee kon hij de laatste rouwfase afronden en verder gaan met zijn eigen leven (en werk).

Mensen die voor rouw vluchten nadat ze iets ernstigs hebben meegemaakt en daarmee rouw wegdrukken, lopen een groot risico een jaar later fors onderuit te gaan. Dat kunt u dus op de werkvloer treffen. Voor u als werkgever of manager iets om op te letten en zo nodig te delen met de bedrijfsarts, eventueel om advies of hulp te vragen.

Pieter van der Werff
Autominnende bedrijfsarts
bij ArboNed (050-5244300 / 038-4554763)

In november was er de week van de werkstress. Binnen een groep mensen met stressklachten bestaat een groot deel uit klachten die met angst te maken hebben. Met de recente aanslagen in Parijs en de toegenomen dreiging van terrorisme in de maatschappij of de aardbevingen in Groningen, zal er bij de meeste mensen in meer of mindere mate wel eens sprake zijn van angst. Wie zegt dat nooit te voelen komt vast van een andere planeet. Of we angst bij de ander altijd goed kunnen of willen zien is natuurlijk de vraag. Met een gebaar of door er over heen te praten probeert iedereen wel eens een ander gerust te stellen: “Maak je niet zo druk, het valt wel mee….”

De directeur van bedrijf X bijvoorbeeld denkt dat hij goed te benaderen is omdat de deur van zijn kantoor altijd open staat. De managers denken daar, wegens redenen, anders over evenals de leidinggevenden. Op de werkvloer denkt men dat de deur open staat maar niet voor hen. Daar heerst eerder de angst dat de deur naar ontslag open staat…………

Dreigend ontslag kan leiden tot hypotheekangst. Deze hypotheekangst is iets wat ik de laatste tien jaar heb zien toenemen. Werknemers durven niet meer hun mond open te doen en (opbouwende) kritiek te leveren op de organisatie. Dit heeft het gevaar in zich dat fouten onopgemerkt blijven of dat men de bron van goede ideeën niet benut. Immers de directeur als grote roerganger in de huidige economische tijd is al lang achterhaald.  Wie weet zorgt het herstel van de economie over een tijdje voor meer zelfvertrouwen en minder angst om informatie te delen. Indien het management dat van bovenaf aanmoedigt kan dat het bedrijf wat extra schwung geven.

Angst is in geringe mate vaak best nuttig (hoogtevrees) en kan je ook alert maken, bijvoorbeeld in het verkeer. Maar in overmaat kan het verlammend werken en tot ongelukken leiden. In de spreekkamer hebben we er als bedrijfsarts ook mee te maken. Soms geven mensen krampachtig antwoord op vragen omdat ze bang zijn morgen te moeten hervatten. Daarnaast wordt er soms ook een echte stoornis (angst of paniekstoornis, PTSS (=post traumatische stressstoornis) vastgesteld. Indien er sprake is van een psychiatrisch ziektebeeld met angst, bestaat een fors risico op langdurig verzuim. Daarom is het vanuit de werkgever zaak om dat in een zo vroeg mogelijk stadium op te sporen en de werknemer de weg te wijzen naar de bedrijfsarts. Deze heeft de deur werkelijk open staan voor een “open spreekuur” en kan in de veiligheid van de spreekkamer het gesprek aangaan. Dit kan op lange termijn ook veel verzuimkosten besparen (wat vaak weer een angst van de werkgever is).

Na analyse kan de bedrijfsarts adviseren over een behandeling. Ook kan soms in het gesprek al een aanzet gegeven worden om de gedachten (cognities) te veranderen. Dit kan op kortere en langere termijn bijdragen aan herstel van belastbaarheid,  het functioneren verbeteren of uitval voorkomen.

Indien er sprake is van een PTSS kan de bedrijfsarts adviseren om tot een interventie over te gaan waarbij het handig is om een psycholoog met ervaring in de behandeloptie EMDR in te zetten. EMDR is de afkorting van: eye movement desensitization and reprocessing.  Wanneer je bijvoorbeeld in Parijs een terroristische aanslag meegemaakt hebt, kan de verwerking van die ervaring gestoord verlopen door de hoge spiegels noradrenaline die in zo’n situatie van nature door het lichaam worden afgescheiden. Met de EMDR techniek kan je de verwerking van die ervaring alsnog op gang brengen. Als bedrijfsarts geef ik direct bij de verwijzing al het advies om vervoer te regelen voor minimaal de eerste drie sessies EMDR omdat de meeste mensen na zo’n sessie doodmoe zijn. Dit gegeven pleit natuurlijk voor een effectieve therapie immers je moet het zien als een pittige verbouwing. Dat kost bloed, zweet en tranen. Mensen die toch zelf gaan autorijden lopen dan wel eens een deukje op in het blik maar dat zullen de lezers van dit blad misschien niet zo erg vinden (indien het bij blikschade blijft).

Bij de afgelopen jaarwisseling en het afsteken van vuurwerk in uw wijk, zult u mogelijk anders hebben gereageerd dan voorheen. Vroeger zou u misschien naar buiten lopen om te kijken wat er aan de hand is (neocortex= hersenschors, reflectie) maar met de recente ervaringen van Parijs kan het zijn dat uw hersenen vanuit het limbische systeem (middenhersenen met basis emoties) direct uw onderste laag van de hersenen (hersenstam en ruggemerg) aansturen om in een reflex achter de vensterbank te duiken. Of deze angst dan nuttig was (overleven) of dat het overdreven was om zo te reageren weet je van te voren ook niet en hoe je reageert hangt dus ook af van eerdere ervaringen. De nieuwe Syrische buurman zal waarschijnlijk duiken en de buren aan de andere kant gaan mogelijk nieuwsgierig voor het raam staan.

Het is echter niet zeker of de recente uitspraak van de overheid slim is: “je moet je niet door angst laten leiden”.  Angst kan je leven redden. En de evolutie maakt dankbaar gebruik van deze overlevers……. Of het dus een goede of slechte raadgever is zal de tijd vanzelf uitwijzen.

Pieter van der Werff
Autominnende bedrijfsarts bij ArboNed (038-4554763).

Met het mooie zomerweer liggen onze katten op en top tevreden genietend in de zon met een blik van wat maak jij je weer druk... Ze worden er blijkbaar niet ziek van en gaan af en toe even in de schaduw liggen. We kunnen daar iets van leren, nl. ontspannen.

Worden mensen nu ziek of gelukkig van werken?
Mensen worden niet ziek van hard werken. Leuk werk is van groot belang voor je arbeidsvreugde. Wanneer je lekker bezig bent kan je er zelfs energie van krijgen ook al werk je je drie keer een slag in de rondte. Gek is dat, of toch niet?



Het moet natuurlijk niet altijd vol gas gaan, maar toch kan gezegd worden dat werk niet slecht is voor mensen. Het geeft zin, een hoop sociale contacten en zorgt voor voldoening.

Het ligt waarschijnlijk besloten in het feit dat een mens een slim dier is, waardoor we het fijn vinden om te werken. Dieren hebben minder moeite met dag in dag uit lummelen. Natuurlijk denkt u nu aan de volle stranden aan zee waar sommigen aan hun huid te zien deze kunst van het genieten ook goed verstaan. Maar dan toch, hoe leuk is het om er te liggen indien je er elke dag kan liggen? Minder?

Een paar maanden vrij zijn is iets waar de meeste werkenden wel eens over dromen. Toch gaat dat snel vervelen. Gisteren had ik nog iemand aan mijn bureau van achter in de vijftig en die zou toch zo graag weer gaan werken, echter gezien de beperkingen lukt het niet. Jammer.

Mogelijk gaat het meer om vrijheid, dat je af en toe kan kiezen om vrij te zijn en of om te werken. Werkeloos worden heeft om die reden ook een nare lading, het is vaak een gedwongen uitsluiting van werk. Dus mocht je af en toe een keer flauw zijn van je werk moet je je afvragen of het werk nog bij je past en indien dat niet zo is, overwegen te solliciteren. Indien dat kansloos is moet je het werk toch maar weer gaan koesteren en de eventuele onvrede zien op te lossen door je ijkpunten te herzien. De pijnpunten te verteren, want boos blijven op je werk en/of werkgever is slecht voor de sfeer en ook voor je eigen gezondheid. Daar kan je op termijn wel ziek van worden.

En dan kom je weer bij de bedrijfsarts, tenzij die op vakantie is.

Langs deze weg wens ik alle lezers een fijne nazomer toe.

Pieter van der Werff, bedrijfsarts ArboNed

Boordplank is het Belgische woord voor dashboard. Kijken we er voldoende op tijdens het rijden? Hebben we door wat we uitstralen op het werk. Roept het reacties op indien we onnodig met mistlampen en grootlicht rijden?

De communicatie over en weer tussen de auto’s, lees: hun bestuurders, is waarschijnlijk het meest kwetsbare punt. Dit is net als op de zaak waar het op het werk ook wel eens mis gaat. Kleine zaken kunnen groot opgeblazen worden. De tegenligger heeft grootlicht aan en je seint een keer netjes voor de bocht, hij komt de bocht om en doet net te laat het licht op dimlicht. Je geeft direct een stoot licht terug en voor je het weet zet hij het ook weer op. Actie is reactie. In het verkeer, maar ook op de zaak……

Op deze manier ontstaan ook arbeidsconflicten. Bij arbeidsconflicten, maar ook grote politieke of wereldse conflicten kun je een schaalverdeling maken van nog op te lossen conflicten tot een in ellende verzandend conflict zonder winnaars. Of het nu om de Israëliërs en Palestijnen gaat, de Oekraïners en Russen, de merk- en  vakgarage in het dorp of de monteur en de werkplaatschef, de indeling volgens de escalatieladder van Glasl lijkt voor al deze conflicten bruikbaar:



Bij conflicten in de Lose-Lose kolom is het risico op het ontbinden van de arbeidsovereenkomst groot. Meestal is er dan een mediator betrokken maar dat kan ook in de eerdere fases. Je kunt de conflicten ook indelen volgens Carsten de Dreu:



Arbeidsconflicten geven spanningen die voortkomen uit de arbeidsverhouding die niet direct te relateren zijn aan arbeidsongeschiktheid. Er zijn dan wel beperkingen mogelijk maar die zijn dan meer op het vlak van de afstemming gelegen dan dat ze medisch van aard zijn. Uiteindelijk kan bij het niet op tijd onderkennen en oplossen van deze problematiek iemand op termijn wel ziek worden.
 
Als bedrijfsarts ben ik een groot voorstander van het tijdig signaleren van dreigende conflicten. Dit kan door de werknemer, werkgever, leidinggevende, personeelsmanager en/of de bedrijfsarts opgepakt worden, maar bij het verder escaleren zal er soms extra  hulp nodig zijn. Hierbij kan de bedrijfsarts een interventie-advies geven en aanraden om een bedrijfsmaatschappelijk werker of een geregistreerde mediator in te zetten, m.n. indien het conflict niet zonder hulp oplosbaar lijkt. Uw bedrijfsarts kan hierbij advies geven. Bel hem zo nodig op tijd, maar nog beter is op tijd met uw medewerker in gesprek te gaan........

Pieter van der Werff, bedrijfsarts ArboNed

Dit leuke woord wil ik jullie niet onthouden. Boordplank is het Belgische woord voor dashboard.

Dit is het overzicht hoe het met het lijf en leden van je wagen gesteld is. Vroeger ging dat alleen over de motortemperatuur (koeling, overspannen…), de brandstof voorraad (lange termijn energie) en had je nog een lampje om te waarschuwen voor een bijna lege accu (energie), voor grootlicht (prikkelbaarheid), de handrem (niet vooruit te branden) en/of kapotte lampjes (slechter functioneren in de groep, gevaar op de weg).

In de huidige nieuwe auto’s zit tegenwoordig erg veel elektronica en nog veel meer computertechnologie. Je kunt auto’s kopen die je waarschuwen indien je over de streep dreigt te rijden, auto’s met stoelen die gaan schudden als je in slaap dreigt te vallen en auto’s met stoelmassage. Lijkt me heerlijk.

Eigenlijk zouden we met zijn allen kunnen rijden zonder zelf te sturen. De techniek zou het aankunnen als iedereen het stuur loslaat. Maar daar zijn wij emotioneel nog niet rijp voor.
 
We willen zelf aan het stuur zitten… In een organisatie of garage zitten de moderne sensoren en sturende computers niet ingebakken. We doen vaak maar wat, elke dag opnieuw. Staan weinig stil om na te denken over waar we heen gaan. Uiteindelijk wordt het kaf van het koren gescheiden…

Het zou mooi zijn indien je als directeur/eigenaar of HR-medewerker van het garagebedrijf ook een soort overzicht hebt hoe je organisatie er voorstaat. De aparte onderdelen (lees mensen) maar ook de onderlinge samenwerking (verkeer). Een periodieke keuring (apk of periodiek medisch onderzoek) is dan nuttig maar het houden van sociaal medisch teamoverleg (SMT) is al een goede basis om problemen tegen het licht te houden en niet te laten slepen.  Bij het SMT is er overleg tussen de werkgever en de bedrijfsarts. Zieke medewerkers, maar ook niet zieke medewerkers en/of ontwikkelingen in het bedrijf, kunnen dan besproken worden.
 
Soms volgt het advies om iemand uit te nodigen voor een open spreekuur bij de bedrijfsarts, ook al is deze persoon niet ziek gemeld. Sommige bedrijven bezuinigen op SMT of gaan dat doen indien het verzuim laag is. Ook dan is het juist van belang om te blijven investeren in je mensen en het SMT toch in stand te houden maar dan wat beknopter, korter of zo nodig per telefoon. Uiteindelijk is goedkoop duurkoop. Ook in arbozorg en personeelsbeleid. Een goede bedrijfsarts zorgt voor toegevoegde waarde, op korte en vaak nog meer op langere termijn. Succes!

Wordt vervolgd!

Pieter van der Werff, bedrijfsarts

Tijdens een werkbezoek zie ik in de werkplaats een monteur staan met zijn rug zo krom als een letter ‘n’. Hij is met een vanillewiel bezig loodjes uit een op de grond liggende velg te verwijderen. Dit plaatje doet pijn aan je bedrijfsartsenogen. Een grijze kliko staat er naast en we leggen de velg er schuin in zodat hij rechtopstaand kan werken terwijl het vuil in de container valt. Heb hem zijn otoplastieken (als nieuw) in de oren laten steken en ik kon mijn weg vervolgen ......

In de opleiding tot bedrijfsarts leren we op een bepaalde manier te denken, bij voorbeeld bij het voorkomen van gehoorschade t.g.v. lawaai is de redenering als volgt:
1.  Koop een stille machine
2.  Indien dat niet lukt scherm je de lawaaiige machine af met bijvoorbeeld een kast met dempend materiaal
3. Draag gehoorbescherming indien de vorige maatregelen onvoldoende effect hebben of niet haalbaar zijn (gehoorkappen of otoplastieken).
4. Vroegtijdige opsporing van beginnende gezondheidsproblemen en voorkoming van verdere schade door Periodiek Medisch Onderzoek (PMO). Tegenwoordig kunnen we er nog 2 nieuwe aan toevoegen echter die gaan ten koste van de werkgelegenheid.
5. Exporteer het (slechte) werk naar lage lonenlanden
6. Automatiseer het werk zodat er geen mensen nodig zijn

Van deze laatste twee wordt niet iedereen blij en bovendien houden we op die manier geen fysieke arbeid over. Ook vakbonden zien dit steeds meer in. Gelukkig is punt 5 minder in zwang doordat de lonen in bijvoorbeeld China stijgen en de transportkosten en transporttijd ook roet in het eten gooien bij de productie in Verweggistan. Denk bijvoorbeeld aan hippe rode fietsen die aan de andere kant van de wereld gemaakt worden en dan blijkt tegen de tijd dat ze hier zijn dat juist blauwe fietsen in zwang zijn.…

Nu de werkloosheid in landen als Spanje stijgt en de lonen daar zakken kun je je voorstellen dat in die landen weer meer industriële activiteit ontstaat. In Nederland winnen we het niet met lage lonen maar moeten we vooral efficiënt produceren. Per gewerkt uur moet er veel toegevoegde waarde worden geproduceerd. Schadeposten zoals ontstaan door ziekteverzuim en claimgedrag t.g.v. slechte arbeidsomstandigheden zullen onze concurrentiepositie schaden en een blije werknemer is productiever dan een chagrijnige met klachten. En zeg nu zelf, je werkt liever recht op met rechte rug dan krom laag bij de grond. Nu is het dragen van bijvoorbeeld gehoorkappen of otoplastieken niet altijd leuk maar spijt komt vaak te laat….. Soms moet je elkaar helpen door er even op te wijzen hoe het wel moet. Dit kan vanuit de leiding (bijvoorbeeld via het werkoverleg of in de werkplaats) maar kan ook heel goed vanuit de collega’s, hierbij is de manier waarop wel van belang (sfeer)……

Pieter van der Werff, bedrijfsarts

In een hightech-fabriek kwam ik bij een rondgang een kale man tegen die met gevaarlijke oplosmiddelen werkte en vroeg hem naar de afzuiging. Hij wees vrolijk naar een buis aan het plafond 20 meter verderop en het maakte hem niet uit, waarschijnlijk  onder het mom van: op een lege schuur hoeft geen dak. Hij had zijn haar al verloren en een toekomstige ziekte met  chemotherapie  zou qua haardos niet veel uitmaken terwijl er ook lokale afzuiging mogelijk was. Net als zijn collega die in het lawaai stond en na mijn opmerking over het dragen van zijn (dure) otoplastieken (als nieuw in het hoesje in de zak van zijn werkkleding) opmerkte dat hij op deze manier binnenkort geen last meer zou hebben van de uitvoerige teksten van zijn geliefde vrouw…

Hij vergat echter dat bij definitieve gehoorschade de meeste mensen last krijgen van tinnitus (oorsuizen) wat het beste te omschrijven is als een permanente fluittoon in het oor. Sommige mensen worden er zelfs wakker van en raken er op den duur uitgeput van. Los van het feit dat je dan bij het kamperen de krekels niet meer kan horen…

Kortom, verstrekken van hulpmiddelen is niet voldoende, de werkgever moet ook op gebruik toezien en werknemers op slecht gedrag aanspreken, dit vastleggen en ze zo nodig schorsen hoe raar dat ook klinkt.  En bent u werknemer maak dan dankbaar gebruik van de hulpmiddelen die verstrekt worden! Het is van groot belang om als werknemer je best te doen verstandig te werken en niet alleen maar naar de werkgever te wijzen (externaliseren). Zo zitten mensen op kantoor vaak met klachten achter de computer en willen dan speciale toetsenborden, matjes en/of muizen terwijl het probleem meestal in hun eigen gedrag zit. Een speciale muis of toetsenbord verstrekken zal het probleem dan meestal niet duurzaam oplossen. Het netter werken met een correcte houding en voldoende bewegen (door elk kwartier even te vertreden) is de weg naar minder klachten. Wanneer je al RSI-achtige klachten hebt en ergonomisch gaat werken duurt het net zo lang om van de klachten af te komen als de tijd dat je al klachten had. Haal zo nodig advies bij de bedrijfsarts op het open spreekuur en of vraag hem op de werkvloer uitleg te geven. Dit kan bij meerdere mensen tegelijk en dan vallen de kosten in verhouding tot de baten mee.

Pieter van der Werff, bedrijfsarts

Ondernemen in de autobranche is de laatste jaren geen sinecure. De crisis heeft het vet van de botten gegeten bij de meeste ondernemers in de autobranche. Sommige merken hebben daar minder last van met succesvolle modellen en of (belasting) technische ontwikkelingen.

U zult zich afvragen of deze tekst geschreven is door een bedrijvendokter of een autominnende bedrijfsarts. Dat laatste is het geval. Echter een slecht ziekteverzuimbeleid en slecht preventiebeleid kunnen binnen een garage het verschil maken tussen winst en verlies, voor zowel de werkgever (financieel en goed personeel binden) als de werknemer (gezondheid en werkplezier). Met name nu de wetgeving de werkgever bij langdurig ziekteverzuim/ WIA-instroom lang verantwoordelijk houdt zodat de kosten in lengte van jaren oplopen. Verder is het gezond oud worden bij steeds langer moeten doorwerken tot 67 jaar of bij verder uitstellen van de pensioengerechtigde leeftijd voor zowel werknemer als werkgever van vitaal belang. Dit is ook een voorwaarde om later nog leuke dingen te kunnen doen op oudere leeftijd. Bij goed werkgeverschap hoort een degelijk gezondheids- en preventiebeleid, maar er moet altijd sprake zijn van een gezonde afweging van kosten en baten. Een faillissement  kan natuurlijk niet het doel zijn……… Bij goede arbeidsomstandigheden in de ruimste zin van het woord, denk ook aan een goede werksfeer, zal de werknemer ook niet direct vertrekken voor 100 euro meer in de portemonnaie.  
 
De afgelopen jaren heb ik met veel plezier gewerkt binnen een groot garagebedrijf waarbij ik als bedrijfsarts heb aangedrongen op het verbeteren van de arbeidsomstandigheden (werkgever) en een nette manier van werken (werknemer). Dit begon met rondgangen op de werkvloer. Poetsers en monteurs werden gevraagd om minder kwistig te zijn met ontvetters en oplosmiddelen. Naast minder gebruik, namen ook de gezondheidsklachten af, in een enkel geval evident. Hierdoor nam het ziekteverzuim af en het plezier in het werk toe. Op een andere afdeling, in de schadeherstel, werden meer krukjes verstrekt en later ook meer bruggen geplaatst.

Op lange termijn geeft dit minder WIA-instroom en het werk kan sneller en plezieriger gedaan worden. De werknemer heeft minder last en minder risico om zijn werk kwijt te raken en in een tweede spoortraject te komen. Dit is een traject waarbij er moet worden gekeken naar de mogelijkheden buiten het eigen bedrijf, omdat er, door de ernst van de beperkingen bij de eigen werkgever, geen mogelijkheden meer zijn. Deze laatste conclusie kan overigens alleen worden getrokken na arbeidsdeskundig onderzoek.

Kortom, voor werkgever en werknemer is het erg lonend om samen te werken bijvoorbeeld door deze zaken betreffende arbeidsomstandigheden te bespreken tijdens het werkoverleg. De kosten zijn geen argument immers het levert meestal geld op (korte en lange termijn) net als het inhuren van een goede arbodienst en of een goede bedrijfsarts waarvoor in grote lijnen geldt dat elke euro die je er in stopt vele meer oplevert. Immers een dag ziekteverzuim kost “all inclusive” snel 250 euro, zodat bij een bedrijf met 100 werknemers een verzuimdaling van 1% rond 50 duizend euro kan opleveren…………

Ga je met 100 man bijvoorbeeld van 6 naar 4% dan is dat een bedrag van rond een ton. Het verschil tussen winst en verlies, ook na aftrek van de kosten van de arbodienst en of de bedrijfsarts. En dan spreken we nog niet eens over de kosten bij een eventuele instroom in de WIA. Dan kan de schade per medewerker over een periode tot 12 jaar in de tonnen oplopen…………

Pieter van der Werff, bedrijfsarts